Situering
Samen met partners uit Vlaanderen en Nederland wordt het ‘energiemakelaarsschap’ gelanceerd én getest. Het gaat over een publieke makelaar die (rest)energie van bedrijven koppelt aan potentiële energieklanten. De POM en provincie Oost-Vlaanderen trekken twee cases waarop de ontwikkelde methodiek toegepast wordt: Zelzate en Dendermonde.
Zelzate
De eerste betreft in hoofdzaak de valorisatie van restwarmte afkomstig van staalproducent Arcelor Mittal Gent om een collectief warmtenet te voeden in Zelzate. Na inventarisatie en eerste doorrekeningen loopt nu een haalbaarheidsstudie. De studie wordt uitgevoerd door Ingenium, het bureau heeft reeds ervaring opgebouwd rond warmtenetten in Oostende en Roeselare. Grote verbruikers zoals het psychiatrisch centrum en het zwembad worden mogelijks aangesloten op het net. De haalbaarheidsstudie moet investeringsbeslissingen mogelijk maken voor kandidaat warmtenetbeheerders- en distributeurs, warmteproducent én potentiële afnemers. Gemeente Zelzate, North Sea Port, stad Gent, ODE en de provincie en POM Oost-Vlaanderen hopen de warmtetransitie in Zelzate op deze manier in een stroomversnelling te brengen.
Dendermonde
In Dendermonde liggen de kaarten anders. Meerdere bronnen zijn voorhanden en de interessante afnemers zijn geografisch meer gespreid. Samen met stad Dendermonde en de Business Club Dendermonde wordt een inventarisatie gemaakt van het potentieel aan warmtevraag en aanbod op het regionaal bedrijventerrein Hoogveld. Een haalbaarheidsstudie wordt dit najaar gelanceerd.

Smart Energy Link, of kortweg SEL is een project ondersteund door het Europese Interreg Vlaanderen-Nederland programma en aangestuurd door de verschillende provinciale ontwikkelingsmaatschappijen (POM) in Vlaanderen, de provincie Oost-Vlaanderen, de Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij (BOM) en de gemeenten Breda en Middelburg. Het SEL-project wil door het uitvoeren van verschillende cases een methodiek ontwikkelen voor het sturen van energiestromen in lokale smart grids. Aan de hand van de nieuwste technologieën worden energiestromen lokaal opgewekt, beheerd en bestuurd. Een Smart Grid is een elektriciteitssysteem dat de vraag naar elektriciteit beïnvloedt aan de hand van het aanbod op een bepaald moment. Elektriciteit wordt lokaal opgewekt en uitgewisseld of opgeslagen. Dit in tegenstelling tot het conventionele elektriciteitsnet dat vraaggestuurd en hiërarchisch werkt. Daarnaast kijkt Smart Energy Link ook hoe warmte onderling uitgewisseld kan worden. In tegenstelling tot de uitwisseling van duurzame stroom zijn er minder wettelijke barrières. Een leidraad met tips & tricks moet deze mogelijkheid voor bedrijven ook verder uitdiepen. Het project startte in 2017 en loopt tot 2022.

Wat zijn de speerpunten van Smart Energy Link?

Smart Energy Link legt de focus op vijf concrete doelstellingen:

1. Hernieuwbare energieproductie versneld realiseren

2. Energiestromen sturen in lokale smart grids

3. Het potentieel van energie hotspots benutten

4. Het optimale energiemodel opzetten

5. Door schaalgrootte geloofwaardigheid realiseren

Waar is Smart Energy Link actief?

Demonstratie van Smart Grid en implementatie van hernieuwbare energie is het efficiëntst op locaties waar het energieverbruik hoog is. Smart Energy Link loopt dan ook op tien zorgvuldig geselecteerde locaties in Vlaanderen en Nederland, waaronder negen bedrijventerreinen en één winkelcentrum.

Wat is de meerwaarde van Smart Energy Link?

Binnen SEL staat kennisdeling centraal. Met de verschillende partners op het terrein (gemeenten, bedrijvenverenigingen, andere overheidsinstellingen) ondersteunen we de bedrijven om de onderlinge energie-uitwisseling in goede banen te leiden. De verschillende cases/demonstraties moeten uiteindelijk leiden tot een leidraad, een handleiding met tips & tricks voor toekomstige Vlaamse en Nederlandse projecten.

SEL wil Vlaanderen en Nederland als voortrekkers lanceren in de sector van de energiedeling. Elk project heeft dan wel zijn eigenheid en is per definitie een vak- en maatwerk. Toch wil SEL inspireren en een boost geven door succes- en faalfactoren in kaart te brengen en een algemeen stappenplan uit te werken. Zowel op juridisch, technisch, politiek als organisatorisch vlak.

Naast projectspecifieke informatie is hier ook plaats voor bredere kennisuitdieping, met diepte interviews, experten bijdragen en veel meer.

De omgeving van het Albertkanaal in Antwerpen (districten Merksem en Deurne), Schoten en Wijnegem omvat het tweede grootste bedrijventerrein van de provincie Antwerpen. Sinds juni 2018 wordt door de POM Antwerpen een gebiedsmanagement opgestart. Dit gebeurt in samenwerking met de partners Schoten, Wijnegem, Antwerpen en de Vlaamse Waterweg én wordt ondersteund door de Vlaamse overheid. Het doel is om de samenwerking tussen bedrijven binnen de Kanaalkant naar een hoger niveau te tillen. Missie: de Kanaalkant op de kaart zetten als een toonaangevend bedrijventerrein.

Het eindrapport Economisch Netwerk Albertkanaal (ENA) uit 2003 zette het Albertkanaal opnieuw in de kijker. De POM Antwerpen faciliteerde het overleg tussen bedrijven en overheden. Dit leidde in 2006 tot het project ‘herwaardering Albertkanaal’. In 2010 leverde dit de start op van het masterplan Herwaardering Albertkanaal via een samenwerkingscharter. 

Tijdens de uitvoering van het masterplan stootte de POM op de grenzen van haar bevoegdheid, de provincie Antwerpen nam over. Een breed gedragen gebiedsgerichte visie werd ontwikkeld via de opmaak van het Kaderplan, een bijhorend actieprogramma zag het licht. De focus kwam te liggen op overleg tussen overheden en op investeringen van de verschillende overheden.

Dit heeft zijn vruchten afgeworpen, zoals de opmaak van het toekomstplan, de aanleg van nieuwe kades, de verbreding van het Albertkanaal, het aanleggen van fietsinfrastructuur, de werken aan het Klein Schijn, de verhoging van de bruggen,… Dit alles om van de Kanaalkant een modern bedrijventerrein te maken met veel werkgelegenheid, een goede bereikbaarheid, aandacht voor duurzaamheid en succesvolle ondernemingen.

De infrastructuurwerken en het toekomstplan zijn al een grote stap. Volgende stap is ruimte geven aan de bedrijven door aanwezige bedrijfsdynamieken te ondersteunen, te bestendigen en toekomstgerichte activiteiten mogelijk te maken. De bedrijven gezamenlijk laten inzetten op het verduurzamen van hun bedrijfsvoering is essentieel, voorbij de eigen perceelsgrens heen.

Om de nieuwe fase een boost te geven is er sinds juni 2018 een gebiedsmanager actief. Hij zet zich voluit in voor de optimalisering en verdere ontwikkeling van het bedrijventerrein. Op de grens tussen overheid en bedrijven spoort hij de juiste organisaties aan om projecten te starten in de zone Kanaalkant. De focus ligt op actie en realisatie. Omwille van de ligging van nabije gelegen woonzones is dit ook een kans om buurtbewoners actief te betrekken bij de Kanaalkant.

Wat doet de gebiedsmanager voor het projectgebied Kanaalkant?

• Hij ontzorgt de bedrijven via het loket Kanaalkant
• Hij zoekt mee naar realiseerbare projecten in verduurzaming van een bedrijf
• Hij assisteert in de zoektocht naar een juiste locatie voor een bedrijf, bij de opstart van energie-deel-projecten, bij het verhogen van watergebonden vrachtvervoer, bij het bepalen van de fietsgeschiktheid in de zone, bij een samenaankoop …

Waar ooit de zuidelijke cluster van de petroleumindustrie was, rijst stilaan Blue Gate Antwerpen (BGA), als een van de modelbedrijvenparken van Europa, uit de grond. Quares, vastgoeddienstverlener, werkt samen met Blue Gate Antwerp Development (BGAD) aan een innovatief business park management met een ongezien dienstenpakket voor Vlaanderen. Het klassieke business park management in Vlaanderen zet vooral in op het controleren en in goede staat houden van zowel het openbare als private domein aangevuld met het stimuleren van samenwerking onder de bedrijven.

Het business park management in BGA streeft naar een intensieve samenwerking tussen alle stakeholders zodat een circulair en CO2-neutraal bedrijventerrein bereikt kan worden. Naast de samenwerking en clustering op procesniveau, is het business park management in BGA maximaal gericht op shared services en infrastructuur. Zo zullen er uitsluitend centrale parkeergebouwen zijn, zal er een centraal facility en congres point komen op het terrein waar bedrijven gebruik kunnen maken van centrale faciliteiten voor vergaderen, fitness, horeca, etc. Daarnaast zal ook het energiebeheer centraal aangestuurd worden en zal een warmtenet gerealiseerd worden. Het business park management zal verder nog inzetten op een centraal afvalmanagement, collectieve beveiliging, etc.

Bovendien zal het business park management samen met Bopro NV de bedrijven bijstaan in het bereiken van hun individuele doelstellingen aangaande duurzaam bouwen (BREEAM), duurzame mobiliteit, etc. Ook op siteniveau zullen de duurzame doelstellingen verankerd worden door een Breeam Communities certificatie.

BGA heeft het voordeel dat de aspecten van een duurzaam parkbeheer reeds geworteld zijn in de concept- en inrichtingsfase. Dit zorgt ervoor dat kostenvoordelen, serviceverhoging en procesoptimalisaties veel gemakkelijker kunnen worden behaald. Het bedrijvenpark is bijvoorbeeld zo vormgegeven dat er langgerekte aaneengesloten bouwblokken ontstaan met grote binnenkoeren voor het gezamenlijk stapelen van materiaal en opslag. Het in goede banen leiden van het delen en beveiligen van deze ruimte is één van de taken die de parkmanager op zich neemt.

Het beheer van de ruimte gaat verder zeer breed. In plaats van elk bedrijf zijn eigen afhandeling van regenwater te laten doen of voor eigen parking te zorgen, wordt dit via één centraal systeem van groene ruimte, wadi’s, trage wegen en amper drie parkeertorens geregeld. Dit zorgt voor een significante kostenbesparing en ruimte-efficiëntie, maar bewerkstelligt tegelijkertijd een hoge uniformiteit en ruimtelijke kwaliteit.

De parkmanager moet dus een hoge mate van betrokkenheid hebben en heeft een veel grotere verantwoordelijkheid ten opzichte van de klassieke bedrijventerreinen waar er veel minder diensten of infrastructuur worden gedeeld. Tot slot is dit business park management geen statisch gegeven. Het opgemaakte charter en parkreglement is aanpasbaar in de tijd zodat het business park management ook mee kan evolueren met veranderende technologie en beleidskaders.

Het project ‘Lerende Parken’ zet in op het intensiveren van het levenslang leren bij werknemers van KMO’s verenigd op een bedrijventerrein.

Met betrekking tot personeelsbeleid vallen op het niveau van bedrijventerreinen wellicht enkele interessante schaalvoordelen te realiseren. Door competenties, talenten en kennis op een bedrijventerrein in kaart te brengen, wil dit project beter zicht krijgen op de inzetbaarheid en motivatie van werknemers. Daarnaast wil men een overzicht geven van de opleidingsnood en het jobaanbod in een bedrijvenpark. Beide elementen worden samengevoegd en resulteren in een inzetbaarheidsmatrix van het bedrijvenpark. Deze matrix zal als basis dienen om interne en externe mobiliteit van werknemers te bevorderen én hen langer gemotiveerd aan het werk houden. 

Dit transnationaal ESF project is een initiatief van opleidingsorganisatie Skilliant, POM West-Vlaanderen, Stad Poperinge, Artevelde College en DSIG Polen (als buitenlandse partner).

Bedrijventerreinen Energiepositief oftewel BE+ is een Nederlands samenwerkingsinitiatief van TNO, WM3 Energy, SKBN en Oost NL, dat zich tot doel stelt om binnen 5 jaar 250 bedrijventerreinen energiepositief te maken. Op dit moment zijn er reeds lokale initiatieven om te verduurzamen, maar vaak wordt het wiel opnieuw uitgevonden. Vanuit BE+ wil men de krachten bundelen om bedrijven op bedrijventerreinen in Nederland te helpen om nu de duurzame weg naar de toekomst in te slaan.

Samen met lokale partijen wordt gekeken naar wat al gedaan is om zo snel te komen tot een plan voor het nemen van energiemaatregelen. Voor de realisatie van het plan verenigen deelnemende ondernemers zich in een lokale organisatie. Vanuit die organisatie wordt de benodigde financiering betrokken vanuit het Duurzame Investeringsregeling fonds dat voor het project BE+ is opgezet. Deze vorm van financieren heeft geen invloed op de cashflow van ondernemers en gaat bijgevolg niet ten koste van investeringen in het primaire proces.

In het voorjaar van 2017 lanceerde het Agentschap Innoveren & Ondernemen een projectoproep beveiliging bedrijventerreinen. Tot 31 mei konden zowel bedrijventerreinverenigingen, beheerders van bedrijventerreinen als lokale besturen projectvoorstellen indienen. De oproep was opgesplitst in 3 luiken: integrale veiligheidsscreenings, voorbereidende trajecten voor vrachtwagenparkings en uitvoeringsprojecten met technologische investeringen. Voor de oproep was een budget van 1.200.000 euro vastgelegd voor subsidiëring van externe prestaties allerhande. Het Agentschap ontving 53 projectvoorstellen. Bij de beoordeling werd vooral rekening gehouden met de hoogdringendheid van de problematiek, de integrale benadering en de gedragenheid,  efficiëntie en duurzaamheid van het projectvoorstel. Er werden 32 projecten geselecteerd.

De 'Research Run' is een vaste afspraak tussen de bedrijven op bedrijventerrein Haasrode. Voor de zevende keer op rij delegeren de bedrijven één of meer estafetteploegen die 9, 6 en 3 kilometer afleggen.

Aan de grondslag lagen loopevents die in Brussel en Wallonië werden georganiseerd zonder enige Vlaamse tegenhanger. Een jonge Leuvense sportcoach wou 'iets met sport' in het Research Park Haasrode opzetten. Als schrijver van het loopmagazine Zatopek kwam hij met organisator 'Running Nation' in contact en in de periode 2008/2009 was de kruisbestuiving een feit.

Om de eerste editie van de grond te krijgen gaf Voka - Kamer van Koophandel Vlaams-Brabant financiële en organisatorische ondersteuning. Onder de vaste deelnemers vinden we de grote bedrijven en organisaties gevestigd op het research park in Haasrode zoals CEGEKA, KU Leuven met hun Leuven Research & Development Technology Transfer Office, LMS en VWR.

Waar de eerste editie reeds kon buigen op meer dan 100 deelnemers is dat aantal gestaag toegenomen en varieert het bij de laatste edities steeds tussen 300 à 320 lopers. Het loopgedeelte speelde zich in het verleden af rond het cateringbedrijf OCTOGOON in Haasrode. Dankzij de samenwerking met de Hogeschool UCLL krijgt het jaarlijkse sportevent een vast onderkomen op de nieuwe Proximus-site.

De organisatoren hopen dat het bedrijventerrein meer grip zal krijgen op het event dat werd opgestart met externe sponsors. Bij de meest recente editie was de deelname van de vzw Bedrijventerreinmanagement Haasrode alvast een teken in de goede richting. Het concept kan uitgebreid worden tot andere vormen van sport en beweging zoals wandelen en fietsen, waardoor de groep van potentiële deelnemers aanzienlijk zou toenemen. Het afsluitende netwerkevent met prijsuitreiking en fotoshoot voor deelnemers en supporters maakt het event meteen ook tot een sociaal gebeuren.

Hier hoor je enkele deelnemers aan het woord.

In Pegasus Park in Diegem wil men voor de verschillende bedrijven een compleet sport- en gezondheisproject op poten zetten. Het innovatieve zit in het uitgebreide 'menu' dat aan de bedrijven wordt aangeboden: sportsessies, jaarlijkse 'start to run', voorbereiding van het hele bedrijventerrein op de lokale 10 miles, Ventoux 20 kilometer en het ter beschikking stellen van een heuse foodcoach, een kinesist en zelfs een mental coach.

We combineren steeds vaker onze studies met ons werk en ons gezin, en zo zetten we onze vrije tijd stevig onder druk. Sport op het werk gaat dan ook vaak niet verder dan wat pingpongen over ideeën, wat dansen op het slappe koord en klimmen op de carrièreladder. Tot vandaag. Want vandaag lanceert Sport Vlaanderen Sport op het werk, een project dat honderden ideeën samenbrengt om ook de werkvloer zinvol te doen bewegen en sporten. Waaier door het aanbod en ontdek wat jouw werkomgeving aankan.

In het voorjaar van 2016 lanceerde het Agentschap Innoveren & Ondernemen een projectoproep bedrijventerreinmanagement. Bedrijventerreinverenigingen, opstartende bedrijventerreinverenigingen en bepaalde ontwikkelaars/beheerders van een bedrijventerrein konden tot eind juli een aanvraag indienen gericht op financiële ondersteuning voor het aanstellen van een parkmanager of het verder professionaliseren van hun bestaande parkmanagement. Het Agentschap ontving 38 projectvoorstellen.

Verspreid over Vlaanderen krijgen 14 bestaande bedrijventerreinverenigingen en 8 bedrijventerreinverenigingen-in-oprichting financiële steun van Vlaanderen. Prioriteit werd gegeven aan voorstellen met een problematiekgedreven motivatie en acties die naast kostenbesparing ook inzetten op samenwerking op vlak van energie en logistiek, beveiliging en verkeersveiligheid, duurzaam woon-werkverkeer, eco-efficiëntie of beeldkwaliteit. De subsidie moet het mogelijk maken de werkingskosten te financieren voor 3 jaar.