Het verduurzamen van bedrijventerreinen komt de laatste jaren steeds vaker terug in allerlei projecten. Een holistische kijk op maatschappelijk verantwoord ondernemen, duurzaam produceren en duurzaam energiegebruik (met energieplan op bedrijfssite niveau) is hier intrinsiek mee verbonden. Een duurzaam bedrijventerrein kan als volgt worden gedefinieerd:
“Een terrein waar, via samenwerking tussen bedrijven onderling en met overheden, veranderingen in bedrijfsprocessen en in de inrichting van het terrein gerealiseerd worden, gericht op het verbeteren van:
• Het (bedrijfs)economisch resultaat;
• De vermindering van de milieubelasting en een efficiënter ruimtegebruik”.
Belangrijk hierbij zijn de verschillende invalshoeken: zowel de overheid als de bedrijven hebben voordeel bij Duurzaam Bedrijventerrein Management (DBTM) en dit zowel op het (bedrijfs)economisch als op het ecologisch en sociaal vlak. Maar ook de synergie met de omgeving is een belangrijke succesfactor. Een goed beheerd en onderhouden bedrijventerrein trekt nieuwe ondernemers aan en geeft de reeds gevestigde bedrijven de juiste redenen om te blijven. Dit alles draagt bij tot de uitstraling van een bepaalde regio. Daarnaast voorkomt een actief en duurzaam beheer het verval van een bedrijventerrein, wat in dit geval zou leiden tot een dure revitalisatie.
De bedrijven doen op hun beurt hun voordeel door (i) de kosten van niet-kernactiviteiten te delen (en dus te verminderen), door (ii) een bedrijfsvriendelijke relatie op te bouwen met gemeente en terreinbeheerder, en (iii) een aangename werkomgeving te creëren die dan weer leidt tot tevreden werknemers en die tegelijkertijd potentiële werknemers aantrekt, enz...
In deze handleiding worden de voordelen van clusteropportuniteiten bij het ontwikkelen van nieuwe of herinrichten van bestaande bedrijventerreinen in de kijker gezet en willen we ondernemers aanzetten tot het investeren in duurzame bedrijventerreinen, specifiek deze met een industrieel of logistiek karakter. Domeinen die aan bod komen zijn: gebiedsmanagement, welzijn en welvaart, duurzame bronnen, mobiliteit en ecologie.

Vzw Duwijckpark is de vereniging van de bedrijven gevestigd op het bedrijventerrein Duwijck in Lier. Naast de bedrijven zijn ook de stad Lier en de Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij Antwerpen lid van de vereniging.

De missie van de vereniging omvat drie pijlers:

1. De belangen van de bedrijven behartigen en de samenwerking met de lokale overheden bevorderen. Zo kan de vereniging wegen op het beleid en kunnen relevante veranderingen worden op gang gebracht om het bedrijfsleven te ondersteunen.
2. De kwaliteit van het terrein bewaken door het onderhoud en het beheer van de gemeenschappelijke delen te organiseren (buffers en parkings).
3. Een sterk netwerk opbouwen tussen de leden onderling en de relatie met de omliggende terreinen. Om succesvol te ondernemen is een sterk netwerk onontbeerlijk.

De vereniging is een vzw met een raad van bestuur gekozen uit de leden. De raad van bestuur wordt verkozen om de 4 jaar en is verantwoordelijk voor het dagelijks bestuur, de financiën en de organisatie van de activiteiten. Het lidmaatschap van de raad van bestuur is niet bezoldigd. Elk bedrijf gevestigd op het terrein is lid van de vzw en betaalt een jaarlijkse bijdrage van 0,25 euro/m² kavel om de werking te financieren en daarnaast een jaarlijkse lidmaatschapsbijdrage van 25 euro per bedrijf. Beide bedragen worden jaarlijks geïndexeerd.

Er wordt onderscheid gemaakt tussen het vaste pakket activiteiten - waaraan alle bedrijven deelnemen - en een pakket vrij te kiezen activiteiten. Het vaste pakket betreft zaken die voor iedereen van belang zijn, zoals de organisatie van het onderhoud van de gemeenschappelijke delen, de signalisatie en de veiligheid. Voor de andere activiteiten zoals groepsaankopen, sneeuwruimen etc. is deelname vrij te kiezen.

Bedrijvenvereniging De Prijkels vzw ging op zoek naar een systeem van blijvende financiële ondersteuning. De vereniging gebruikt hiervoor enerzijds de lidgelden van haar leden, anderzijds gaat ze partnerships aan met commerciële partners uit de regio. Met deze gelden kan er een maandelijkse communicatie verzorgd worden. Daarnaast organiseert de vzw een tiental events op jaarbasis. Dit zijn informele netwerksessies met boeiende sprekers en actuele thema’s.

Er ontstaat dus een win-win-win situatie voor alle partijen:
- voor de leden-bedrijven: de bedrijvenvereniging houdt hen op de hoogte van alles wat reilt en zeilt in de zone en is een centraal aanspreekpunt voor alle stakeholders
- voor de partners: zij krijgen visibiliteit en netwerkmogelijkheden binnen hun directe doelgroep
- voor de vereniging: door de financiële inbreng van leden en partners ontstaat er financiële stabiliteit waardoor ze een continue meerwaarde kan bieden aan de leden

In de Nederlandse provincie Noord-Brabant bestaan diverse initiatieven op het gebied van parkmanagement, allen met een eigen couleur locale: verschillend qua type activiteiten, betrokken partijen, ambitie, etc. Veelal zijn deze initiatieven tot stand gekomen met overheidssubsidie. Wanneer deze subsidie wegvalt, staan de partijen op een kruispunt. Dit maakt voor veel bedrijvenverenigingen en gemeenten de vraag actueel op welke wijze zij parkmanagement tot een structurele activiteit kunnen maken.
Dit drieluik geeft in 9 beknopte en praktijkgerichte hoofdstukken aan hoe BTM een haalbare kaart kan worden. Een zeer bruikbaar overzicht voor een concreet plan van aanpak voor bedrijventerreinmanagement, ook in België.

Tijdens de zomermaanden worden alle werknemers en werkgevers van Bedrijvenpark Kortrijk-Noord uitgenodigd om te voet of met de fiets een gastbedrijf op het bedrijvenpark te bezoeken. Dit steeds op de eerste donderdag van de maand. Deelnemers worden er getrakteerd op een gezonde lunch en een drankje. Het initiatief lokt gemiddeld 120 deelnemers en wordt georganiseerd door de bedrijventerreinvereniging zelf. Het gezondheidsaspect is van groot belang: werknemers worden op die manier gestimuleerd in de buitenlucht te wandelen of te fietsen tijdens de middagpauze en samen met collega’s een buurbedrijf te bezoeken. De bezoeken zijn tevens een aangename kennismaking met een ander bedrijf en hun diensten of producten. Met de gevoerde acties binnen het thema gezondheid was Bedrijvenpark Kortrijk-Noord reeds twee maal winnaar van de nv Gezond Award van het VIGeZ (Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie).

Samenwerkingsinitiatieven op bedrijventerreinen kunnen uiteenlopende financiële, economische, ecologische en maatschappelijke voordelen genereren. POM Antwerpen vindt het belangrijk om die troeven te versterken. In de brochure 'Van netwerking tot nachtbewaking. De dynamiek van bedrijventerreinmanagement' laat POM Antwerpen een aantal bedrijventerreinverenigingen en lokale besturen aan het woord. We komen te weten welke succesvolle BTM-trajecten werden doorlopen en hoe de bedrijventerreinverenigingen de toekomst zien. Voor wie concreet aan de slag wil gaan zijn er een aantal nuttige tips. Ook de Vlaamse overheid komt aan het woord, als toonaangevende stimulator van bedrijventerreinmanagement.

De financiële zelfredzaamheid van een bedrijventerreinvereniging hangt in hoofdzaak af van haar ambitieniveau, activiteiten, dagelijkse werking en structuur. De handleiding 'Op zoek naar inkomsten voor uw bedrijvenvereniging' geeft een overzicht van mogelijke uitgaven- en inkomstenstromen in relatie tot deze parameters. De handleiding bevat ook activiteitenfiches van een aantal kostenbesparende, opbrengstgenererende en service en kwaliteit verhogende activiteiten.

Bedrijven die samenwerken en elkaar zo versterken op bedrijventerreinen, dat is de kern van bedrijventerreinmanagement (BTM).

In onderstaande video wordt dit op een heldere manier uitgelegd.